Ginibong Verso Ni
Vivencio J. Atutubo
O dios Hadeng kaglalang nin langit patin kinaban
akong ining tinubos mo paghomari na tabanganan,
manoltol kong ikasurat sa Versong may kagayonan
Buhay asin Agi-afi ni San Franciscong paladan.
Kan Onse Ochenta y Uno sa Banwaan nin Assisi
sakop nin Umbria, Italya, namundag sarong Sisne,
na nginaranan FRANCISCO nin magurang niyang humilde
ginono sa Fransang Nasyon ngaran na kawili-wili.
Ngaran Pedro Bernardone kan Ama na namomotan
Asin Pica an pangaran kan Ina na mabooton,
negosyo an hanap-buhay kan sinabi nang mag-agom
na lalong umenasenso kan magka-aki nang bogtong.
Asin desde kan aki pa ini nganing si Francisco
sa linya nin Poesiya may natural nang talent,
mamomoton sa Musika asin sosyales na grupo
y mantang aki mayaman kuyog gabos na kapricho.
Huli sa masyadong yaman kan Familya Bernardone
an pag-gastos sa amigo ni Francisco di masabi,
anan gabos kaogmahan an buhay niya aldaw banggi
barkada niya nagdadakul sa apresyong labi-labi.
Alagad ta sarong aldaw mga tauo na alarmar
kan biglang pagkakaigwa nin mangirhat na labanan,
si Francisco asin dakul na parehong kabataan
naapod maging soldados magdefender kan banwaan.
Di masabi an pagmondo kan magurang ni Francisco
kan siya magpaaram na lumaog bilang soldado,
pero mantang obligasyon nin gaboy na Siyudadano
magurang niya tominogot dahil sa kawsang Sagrado.
Pagkatapos na handa na an Armada na lumaban
sinda ipinagsobol nang sumagupa kan kaiwal,
Armada nin Perigiano tolos ninda na hinampang
Pinonan an sarong Guerrang makakatakot pagmasdan.
Nagpahiling nganing gayo Armadang Italyano
isog, bagsik asin valor sa pakilaban sa kampo,
pero pagkatapos kan Guerra iyong nagin viktoryoso
an kalaban na hinampang Armada nin Perugiano.
Saro sa nangagkabihag an soldadong si Francisco
linaog sinda sa karsel bilang mga presonero,
pero minsan sarong bihag maogmahon siyang gayo
hanggan paluwason sinda sa mamondong kalaboso.
Kan sinda magbalik na sa Assisi na banwaan
si Francisco iyo naman si saiyang pagkahelang,
si Pica na saiyang Ina maigot siyang inataman
aldaw banggi mayong ontok di siya pinabayaan.
Sa panahon na solo siya sa kuwartong namomogtakan
panluluya, pagka-uyam saiyang namamatean,
huli ta sa pagkatauo niyang garo mayong pupuntahan
nag-isip siya na magbago nin dalan na dudumanan.
Alagad kan maomayan ini ngani si Francisco
nalingawan si pangako nagbalik sa dating bisyo,
anan naman kaogmahan asin sobra-sobrang gasto
kada aldaw asin banggi demasyado an kapricho.
Pero tanganing masonod ang maimbod na pag-mawot
sa pagkabuhay military naglaom siyang makaabot,
sa Apulia na tanganing magin sarong nobleng tanod
alagad sa Espoleta napahelang siya nanggayod.
Asin duranteng may helang ini naman si Francisco
buminalik sa saiya an pag-isip na magbago,
nagmawot siyang maomayan asin magreformang gayo
kaya pinonan nang hapot buhay man sana niya mismo.
Sayangon ko lamang baga an sakuyang kabataan
sa paghanap solamente kaogmahan sa kinaban,
bako daw an mas marhay an dangogon ko na ngonyan
an voses na nag-aapod sa paggibong kabanalan?
Asin sa momentong idto igwang voses na nagtaram
si Francisco pinaghapot ngaya pagsabi daw ngonyan,
kon si-isay makatao nin dakulang karahayan
an amo o an Esklavo? an pobre o an mayaman?
Si Francisco ay nabigla sa siring na kahapotan
kaya saiyang pinaghanap kon si-isay si nagtaram,
asin kan mayong nahiling siya pighapot na naman
si-isay ngaya Francisco an saimong ngangaranan?
An Amo asin Mayaman iyong simbag ni Francisco
asin ta sa pagkatapos nakadangog siya otro,
ngaya solamente an Diyos na mayamanon na gayo
asin an tunay na Amo na mayo nin kapareho.
Pero a pensar kaiyan iyo ngayang pigtawan mo
nin enot na pagreparo idto ngayang mga tauo,
na mga esklavo lamang asin mga alabado
sa tataramon na ini si Francisco konvensido.
Kan saiyang hinagad sa satuyang Kagurangnan
kon anong dapat gibohon siya man logod tokdoan,
magbalik ka sa Nasyon mo, sabi kan voses na naman
ta an dapat mong gibohon gibohon duman mo maaraman.
Kan si voses omontok na nanindogan nang totoo
na makusog niyang pagtobod ini ngani si Francisco,
mabuhay sa pagkamoot sa paagi nin servisyo
sa kapwa komo bilag taga-sunod ni Kristo.
Padagos niyang tinalikdan Guerra asin ralabanan
asin tolos na nagbalik sa Assisi niyang banwaan,
por ultimo nagbangkete asin pinag-invitaran
si gabos niyang ka-amigo asin dating kaibahan.
Sa tanaw kaidtong boda napagmasdan si Francisco
na siya iba nang marhay sa gabos niyang ka-amigo,
Espiritu y Divino an sa giromdom niyang gayo
kaya siya di naggirong, di naghiro na totoo.
Amigos niya nagsaboot na babae an dahilan
kan silensiyo ni Francisco na saindang napagmasdan,
y kan hapoton nagsimbag na totoo ngaya iyan
La Senorita Pobresay, magayonon y mayaman.
Mga aldaw na nagsonod ginamit pagsolo-solo
pagpangadie aro-aldaw iyong firmeng ginigibo,
pagkatapos isinonod an sa kapwa magservisyo
mabuhay sa pagkamoot sa gabos na mga tauo.
Sa saro niyang paglalakaw nakahiling siyang leproso
sa masyadong katakotan napasibog siyang gayo,
pagkatapos naisip niyang sala si saiyang gibo
huling dapat niyang tabangan kutana an tauong idto.
Hinale an pagkatakot asin saiyang dinolok
leprosong nagkakaipo kan tabang niya pagkamoot,
kuwarta niyang darodara lubos niyang ilinimos
dagos siyang luminohod huminadok pa sa kamot.
Asin kan siya makaabot na duman sa Siyudad nin Roma
kadakul na alabado an saiyang napagkita,
saro kaidto rinanihan asin dagos hinuba niya
pang-ibabaw niyang gubing ilinimos niyang sadya.
Dagos siyang ominayon sa gabos na alabado
kayamanan kan Ama niya piglilimos niyang gayo,
sa mga kinapobrehan y nagkakaipo
patin mga naghehelang saiyang pig-asikaso.
Sa sikreto pigtatao sana ngani ni Francisco
an kuwarta kana Ama niya sa gabos na pobreng tauo,
alagad ta di naghaloy naaraman ngani idto
na iyong kinahandal kan Ama niyang si Pedro.
Asin siya pinagsabihan kana ma niyang namomotan
pagtao mo kan yaman ta dai ko maintiendehan,
si Francisco sominimbag na ngaya Ama kong mahal
pagtabang ta kaipuhan gabos n kinapobrehan.
Dagos ngani na inalok ni Francisco na omiba
ki Obispo Guido Secundi kan Assisi nganing banwa,
sa presensiya kan Monsenyor pinagdisheridar siya
asin hinagad ni Pedro kayamanan makavuelta.
Minandahan kan Obispo ini ngani si Francisco
na gabos niyang ivuelta an dapat sadiring gayo,
kan Ama niyang namomotan na mamondo nganing husto
kan pagpierdeng di masabi asin salang naginibo.
Si Francisco sominimbag na ngaya po Kamahalan
gabos na sakong sadiri sakong ibivueltang anan,
sagkod gabos na sadiri kana ma kong namomotan
patin ining sakong sulot na gubing sa hawak ngonyan.
Tolos ngani na hinuba ni Francisco an gubing niya
asin dagos itinao sa Obispo inintrega,
pagkatapos mientras huba inatubang idtong duwa
y sa matagas na voses siya ngani nagdeklara.
Pagdangog po ngaya kamo ngani na maintiendehan
ta sagkod po ngaya ngonyan sakuyang ginagalangan,
asin sakong minimidbid an Ama kong namomotan
na si Pedro Bernardone bilang sakuyang magurang.
Magpoon na ngaya nonyan tunay ko nang sasambiton
an katagang "Ama Niyamo" para sa Diyos na langitnon,
sa saiya an buhay ko'y gabos kong aspirasyon
tinatao kong talaga sagkod sa mahabang panahon.
Sa siring na kamogtakan an Obispo ay naherak
Tinawan siyang simpleng gubing na pansulot niya sa hawak,
Inako man ni Francisco asin ta nagpasalamat
Puso panong kaogmahan kan buhay niyang daing sukat.
Maka-dagang gai-gawi y mga pagsasadiri
hinale na ni Francisco an gabos na mga ini,
sa buhay na niya na tanganing bulanos na an pagservi
sa Diyos na Kagurangnan magpangadie aldaw banggi.
Sadiring pagdidisiplina asin mga kontemplasyon
an ginibo ni Francisco sa gabos niyang panahon,
pagservi sa mga tauo sinadya niyang padagoson
lalo sa kinapobrehan, nagkakaipo kanayon.
Sa saiyang pakilimos bilang sarong alabado
kadakul an nakamidbid sa saiya nganing gayo,
y kon kaya mientras igwang nagngangalas ki Francisco
igwa man nin nagngingisi na may kaibang insulto.
Asin bako sana iyan an saiyang pinagtios
na pagngisi, pag-insulto asin sobrang pagmemenos,
dinadaklag pa siyang laboy pero tinios niya gabos
tanganing madisiplina an buhay niyang padagos.
Una vez igwang nangyari sa saiyang paglilibot
inabangan siyang gayo nin mga tauong marompot,
na anan mga mahabon na gusto lang madukot
kuwarta sa saiyang hawak kaya siya pinagpikot.
Alagad ta mayong kuwarta na nakua saiya
kaya siya pinaghapot kon si-isay siya baga,
sominimbag si Francisco na Mensajero daa siya
nin sarong dakulang Hade y poderosong Monarka.
Mahahabon nagsaboot na siya ay naloloko
kaya sa kali itinoldang ini ngani si Francisco,
dagos siyang binayaan kaidtong mga malolobo
y kan nagbuhat nagdagos kan lakaw niyang gayo.
Sa paglakaw nagkakanta nin pag-omaw, pagkamoot
sa Diyos na poderoso asin Hadeng masoripot,
Simbahan nin San Damian kan saiya na maabot
inisip na ipahaman iyo niyang nagin mawot.
Na minsan mayo an tabang finansyial kan Ama niya
giraray siyang nakikilimos makadamot nin ayuda,
asin mantang batid niyang kukulangon siyang kuwarta
sinabi na minsan bato pwedeng ikatabang ngaya.
Saro, duwa, tolong bato ngaya nindong ikatao
tatawan man kamo nin Diyos nin korespondiyenteng premyo,
huli kaiyan si kagabsan napahiro ni Francisco
Simbahan ni San Damian ay nahaman nganing gayo.
Pagkatapos pinatindog an Santuaryo ni San Pedro
pagkalaog ngani sa banwaan nin Assisi ngani mismo,
dangan naman isinonod an kapilya sa Subasio
ni Virgen de los Angeles pinagpahirahay man idto.
Si Francisco di nagtonong hanggan gabos na simbahan
sa bilog niyang Probinsiya saiyang ikinapahaman,
y mantang si mga tauo sige man an taong tabang
kamawotan ni Francisco sadyan nakoyog na anan.
An maogmang pagkamoot sa Diyos ngani ni Francisco
malipotok na pagtabang, pag-tios pang maka-Kristo,
iyo an nakaparani kan dajul na mga tauo
sa saiya na tumabang asin dumanay na gayo.
Si pigformang piling grupong sadit sana ni Francisco
pinag-isip niyang matawan nin Bendisyon nganing gayo,
siring man kan aprobasyon o pag-oyon na totoo
kan banal na Santo Papang pamayo nin Kristiyanismo.
Kaya kan Abril Diyes y Seis, taon Mil Dos Cientos Nueve
grupong idto nagka-oyon na mag-gubing nin firme,
nin maloag sanang bado asin kon paghilingon simple
na hale sa telang Sako sinsilyo pero desente.
Dangan sinda naglakaw na pasiring ngani sa Roma
asin duman pag-arabot tinabangan tolos sinda,
ni Monsenyor Juan Cardinal kan San Pablo na talaga
asin Obispo Secundi kan Assisi man na banwa.
Sa paghagad kan pag-oyon nin mahal na Santo Papa
na an bago nindang orden magin autorizado na,
Papa Honorio Tercero dai naman nag-abala
Franciscanong pagkabuhay pig-aprobahan nganing sadya.
Primer Ministro Heneral inginaran ki Francisco
kan Mahal na Santo Papa nin saiya nganing grupo,
asin dangan pagkatapos tinaasan siyang ranggo
sinabitan siyang Orden na magin nang Decano.
Minsan dakul nagin Padi kan saiyang pag-iriba
si Francisco nagpahunod asin tuyong nagsayoma,
di nahaloy naaraman Franciscanong grupo niya
sa gaggibong karahayan nagin bantog na talaga.
Paghale ninda sa Roma tolos na nindang pinonan
paghulit sa mga tauo maparani sa simbahan,
y kan ngani marisa na gibo nindang karahayan
Italyanong populasyon akseptado sindang anan.
Kan taon Mil Dos Cientos Dies kadakul na mga tauo
An naparani sa Diyos kaidtong mga Franciscano,
Sa paaginin paghulit asin marhay na ejemplo
Kan simple na pagkabuhay sa ibabaw kaining mundo.
Asin pigkonsiderar pa kainiho ni Francisco
Gabos na mga linalang bilang tugang niyang gayo,
Aldaw, Bulan, Doros y Tubig y nabubuhay sa Muno
Pig-alok na magkanta nin kaomawan ki Kristo.
May dakula pang respeto ini ngani si Francisco
sa nakikitang paglibot o bilog na Universo,
huling por medyo kaini nakita nya y nabisto
Imagen nin Kagurangnan, gabos sa Mundo kaggibo.
Kadakul na mga Himno an saiyang pigsurat
aqrog kan komposo niyang pag-omaw na daing sukat,
kan gabos na nabubuhay nagsa-daga o sa dagat
sagkod tugang niyang Aldaw may kanta siyang pinagwalat.
Kaya minsan mga hayop na mabangis na hinanyog
tataramon ni Francisco iyo nindang dinadangog,
y kon ini mangyayari huling siya makinuyog
pagtratar na garong tugang y sa malumbay na tingog.
Taon Mil Dos Cientos Veinte nagka-igwa nin pagluya
pagtubod kan Franciscano sa buhay na simple sana,
kaya tolos nang pinonan pagmawot na magkaigwa
mga Konventong sadiri na pag-eestaran ninda.
Pangyayari nganing ini dai nanggad matolerar
ni Francisco kaya ngani nag-isip nang mag-ivitar,
puwesto niyang kinakaptan bilang Ministrong Heneral
sa ki Pedro de Catana ipinagwalat niyang tunay.
Pagkatapos ki Elias sadya nganing ibinalyo
poder na pag-administrar kan grupo nin Franciscano,
para mientras si Francisco maogmahon na totoo
sa solo niyang pangadie y pagkontemplar na gayo.
Sa apod Carcering Harong duman sa Monte Alverno
dati-dating nagpupunta ngani ini si Francisco,
saro kaiyan magfiesta kan Mahal na Krus ni Kristo
fecha Septiyembre Catorce, Mild Dos Cientos Veinte Cuatro.
Milagrosong insidente nangyari sa buhay niya
durante siyang nagtitindog y nangangadieng talaga,
an nakapakong si Kristo saiya ay nagpakita
sa momento nganing idtong nagsosolo-solo siya.
Pagkahale kaidtong vision hawak niya ay nagka-igwa na
Limang nagdudong lugag ni Kristong Kagurangnan ta,
huli kaidto si Francisco labing kulog tinios niya
sa bilog na duwang taon na siya binubuhay pa.
Salud niya siring man luway-luway nang nagluya
paghiling na nagdidiklom sabay na tinitios pa,
kaya ngani kan may Frayleng saiya ay nagvisita
pinagsabihan siyang mangadie nganing bumajar an dusa.
Sominimbag si Francisco kon bakong aram ko ngaya
an simple asin sincerong razon mo sa pagdeklara,
kan saimo na sinabi habo kong makarani ka
huling pinagdududaran mo si Amang Diyos na talaga.
Pagkatapos lominaob sa daga na si Francisco
dagos siyang nag-agrangay na ngaya kagurangnan ko,
ako nagpapasalamat nin dakula sa saimo
kan gabos kong kasakitan na pigtitios sa Mundo.
Dagdagi pa Kagurangnan an sakuyang tinitios
asin minsan Gatos kadoble aakoon kop o gabos,
bastang saimong kagustohan nakatalagang padagos
an hamak na sakong buhay dolot ko saimong bolanos.
Kan si saiyang pagkagadan harani na nganing marhay
aram niya ining gayo sa bilog niyang pagkabuhay,
grupo niyang Franciscano pinagpaisi nang tunay
kan ultimong mawot niya na mangyari sa dayaday.
Hinagad pang darhon siya sa Porciunculang Simbahan
na yaon sa kapatagan kan Assisi na Banwaan,
kan fecha Dos de Octubre saiya nang idiniktar
an ultimong Testamento y saiyang kamawotan.
Kinaagahan kaidto renisibe na niyang gayo
an dapat na kamtan na ultimong Sakramento,
pagkatapos nagbendisyon sa mga Frayleng ka-grupo
bilang tanda kan saiyang pagtalikod nang totoo.
Pagkatapos kan bendisyon naghuba na kan habito
asin iyong isinolot gubing na patos nin abo,
siring man alikabok tanda an an tauo
diyan siya huminale, diyan siya mapuling gayo.
Kan nagrarani nang gayo si saiyangpagkagadan
Krisifiyo iyo na niyang firmeng tinotorohokan,
para mientras si rayaon mga Frayleng kaibahan
Himnos niyang pinagsurat siya pinagbabasahan.
Dangan iyong pagka-utsi kainiho ki Francisco
edad kan siya magadan seradong Cuarenta y Sinco,
bulan, fecha asin taon iyo an Octuble Cuatro
Mil Dos Cientos Veinte Seis, an pangyari nganing idto.
Ribo-ribo an namondo kan saiyang pagka-gadan
huling ini si Francisco Frayleng pano nin karahayan,
y kan siya ilinobong kadakul si nagdaralaw
duman san a namomogtakan kan mamondo niyang lolobngan.
Tara kan Julo Dies y Seis, Mil Dos Cientos Veinte Ocho
pigproklamar sarong Santo ini ngani si Francisco,
si Papa Gregorio Nueve pamayo kan Kristiyanismo
sa enterong Nasyon digdi sa bilog na Mundo.
Asis sosog sa tradisyon an ideya kan Navidad
o Belen na binobogtak sa mga Altar ta nanggad,
kon minaabot an Pasko aldaw nin Diyos pagkamundag
gominikan ki San Francisco de Assisi na mapalad.
Sagkod n asana digdi o tugang kong nagbabasa
ining versong ginibo ko hare man po pagbasanga,
na tanganing makasabwag sa maga tauong gabos na
an pagdalan sa Historya ni SAN FRANCISCONG patron ta.
Septiembre 29, 1974
Sta. Elena, Buhi, Camarines Sur
No comments:
Post a Comment