Kasaysayan Kan Kampana Sa Pamuntugan

Ni Vivencio J. Atutubo

A Four-Act Pageant In Bicol

 ACT ONE

Narrator:

          An eskuwelahan St. Bridget's ka'ning satuyang banwaan

igwang honrang ipresentar an maogmang kasaysayan,

kan Kampanang ibinuntog sa Danaw na Pamuntugan

nganing satuyang mabatid asin lubos na maaraman.

          Kaya en forma de 'Pageant' o Palabas nganing gayo

an St. Bridget's naghimawot ipahiling sa Publiko,

Kasaysayan na parating sinabi ipagkuwento

nin Kamagurangnan niato huling ini ay totoo.

          An sarong notadong bagay dapit kan enot na tiyempo

ining Region Bicolana, firmeng lilaog na gayo,

nin mga Morong Piratas na mayo nin ibang tuyo

masamsam an kabuhayan niyatong mga Bikolano.

          Kaya pag-abre kan telon ay saindong makikita

magayon na 'Corte Real' nin Morong Sultan na sadya,

na huli sa kaogmahan sa mga banwang bihag niya

pagcelebrar an ginibo, sosog sa kustombre ninda.

          (With musical background, curtain slowly opens showing

a Moro Royal Court.  Can be seen seated at the throne is the

Sultan and beside him, also seated, is his daughter the Princess.

Also present are the members of the Court.  To begin the

celebration the Sultan claps his hands for the dances to

commence.  First, the Slave Dance, then followed by the

Muslim Dance and, finally, the Singkil.  And as the last dance ends...)

 Narrator:

          Asin ta bilang pagmidbid sa poder kan Morong Sultan

mga Buhis o Tributos pigdarara saiyang tunay,

daing kulang, mayong falta, mga bihag niyang Banwaan

sa pagsunod kan pagboot nin Sultan na Kagurangnan.

          (With musical background, the tribute bearers from the

Different towns of the Bicol Region will enter after the other.

Each of them shall announce the name of the town they [represent].

And as the last man had offered his tribute, curtain closes. End of

Act One).

ACT TWO

Narrator:

          Iyo idto mga tugang an parating nangyayari

sa kadakul na Banwaan kan Region ta nganing ini,

asin duranteng si Moros nagbabalik-balik digdi

mga Banwang nasasakpan pagtios di masabi.

          Banwaang Buhi ay mapalad kan panahon nganing idto

huling kita bakong bihag asin sakop na totoo,

asin sosog sa Historya Banwang Buhi progresivo

sari-saring hanapbuhay mga tauo asensado.

          Kaya pag-abre kan telon as saindong mamamasdan

an grupo nin parabayleng balakid an kaogmahan,

tandang sinda ay kontento asin mayong kahaditan

na arog kan mga banwang oripon an kamogtakan

           (Curtain opens showing a group of Folkdancers.

Occupational Dances depicting Fishing, Weaving,

Farming and others will follow, one after the other. And as

the last dance is about to end, curtain slowly coses signifying

the end of Act II)

INTERMISSION NUMBER IF ANY

ACT THREE

Narrator:

          Alagad mientras an Buhi padagos an pag-asenso

Prosperidad niya nadangog nin Morong malobo,

kaya tanganing mabatid kayaman tang totoo

Morong Sultan suminogo magkapira niyang soldado.

          Mag-isi an katuyohan an puwede nindang makua

sa Banwaan tang inihong progresibo nganing sadya,

kaya poon sa Tabaco mga sugo nagbaklay na

asin pag-abot sa Tiwi, kabukidnan nang pinunta.

          Pero dai ninda naabot ining satuyang Banwaan

sagkod nanggad sinda sa sitio nin Kaubasan,

ta kan pigsosog ninda tanog nin satong Bagtingan

katakotan an nakua sa baretang naaraman.

          Huling kan sinda magharapot sa nagkasarabatan ninda

kon gurano ngani kaharayo ining banwaan ta,

pigharapapot nagmalisya na sinda mga Espiya

kaya sinda pigsabihan marhay pang magbalik na.

           Ta sabi kan pigharapot tauo digdi darakula

makokosog na higanteng an hongit gatos na sira,

mga Moro nagkaharandal, nagkatakot y nabigla

kaya dai nagdagos sa banwaan tang minumutya.

          Alagad dai nahaloy may notisyang ominabot

Banwaan iinvidaron nin mga Morong marompot,

Oficiales nin Banwaa masyado si pagkatakot

baad tanog nin kampana main giya sa paglosot.

          Kaya pigkasaroan si Kampana na ibuntog

sa Danaw na Pamuntugan padagos nganing malubog,

asing nganing sagkod pa man tanog niya dai na madangog

nin mga Morong Piratas na nagisip pang lomaog.

          Iyo ngani ini an nangyari piling mga katugangan

kan kampana na Bulawan sa Danaw na Pamuntugan,

na nagin engkantada magpoon kadto sagkod ngonian

y deficil nang mabawi sa enkantong nag-ataman.

          Ta kon may natuyo daang an kampana makua

langit padaling nadiklom, nadagoldol, nakilat pa,

pagkatapos mina-oran nin makusog na talaga

na haros di mo mahiling an saimong pinupunta.

          (Curtain will now open showing a group of dancing

Fairies while Narrator talks continuously ...)

Narrator:

          Palibhasa engkantada an kampana na Bulawan

kaya mga encanto man entonces an nagbabantay,

na kon kaya bakong facil an pagkua ngani ka'yan

sa Danaw na Pamuntugan na misteryoso na Marhay

          (After the Fairy Dance, the Elf Dance will follow, then the

Bell Dance and, finally, the interpretative dance of Sunrays.  The

Curtain closes ending Act Three)

ACT FOUR

Narrator:

          Sosog sa nahiling nindo piling mga katugangan

an Kampana yaon nanggad sa Danaw na Pamuntugan,

kon iyan po makua dakula pong kayamanan

na pamana sato bilang nin satong mga magurang.

          Na kon kaya an St. Bridget's dai nag-abalang gayo

sa pagmukna kainng 'Pageant', bilang pamukaw saindo,

sa sarong katotohanan na haloyon nangtiyempo

dai pigtawan atensiyon minsan pamanang precioso.

          Kaya ngonian an St. Bridget's igwang hapot sa kagabsan

kon paano na makua an kampana nganing iyan, 

na tangani na magsirveng monumentong pagmasdan

kan presenting Generasyon y futurong kaakian.

          (Curtain opens showing a group of dancers performing

The Question Mark Dance while narrator continues ...)

Narrator:

          Na kon kaya Marka Cuestion o hapot pinakikita

kan mga nagbabarayleng magagayon na daraga,

na tangani tang isipon kon papano na makua

sa Danaw na Pamuntugan iyan famosong Kampana.

           Sagkod na lang sana digdi kahimanwang namomotan

akong ining lingkod nindo paghomari man togotan,

na sakuyang nang taposon Historicong kasaysayan

kan Bulawan na kampana sa Danaw na Pamuntugan.

          Alagad bago ako padagos na magtalikod

sarong bagay pa man, boot kong ipaabot,

sa gabos na yaon, ngonian naghihinanyog

nin lambing saro, mapaghorop-horopan man logod.

          An hapot bako sanang dapit kan Kampana

kundi man kan aro-aldaw na pagbuhay-buhay ta,

ano daw kita, maghihigos, maghihingowa

na mapakarhay asin mapa-uswag ining satong banwa.

          Ipinaghahapot man sa lambing saro sa sato,

mayaman o dukha, may inadalan man o mayo

ano, igwa ka lamang daw na pinagigiuibo

sa karahayan nin Buhi, banwang tunubuan mo? 

Legend of the Golden Bell of Pamuntugan (An Over-the-Top Re-telling of a Boyhood Tale)

The town of Buhi, so goes the local lore, was a prosperous community even in olden times.  Nestled at the feet of the verdant mountains surrounding it, the town was a haven for a free and peace-loving people that thrived by the blue waters of the lake that bears its name.  While lumber, fruits and wild game abounded in the highlands, the fields yielded an inexhaustible supply of vegetables, tubers and grain.  The lake, too, thrived with clams, fish and its unique marine gift: the tabios or sinarapan.  Practically infinitesimal in width and less than a sixth of an inch in length, this wonder - both delicious and nutritious – was a delicacy savored in the townsfolk’s' daily fare and special feasts.

Such was the bounty of the town that Buhi-nons were able to afford a golden bell which they installed, with great pride, in their belfry.  Both near and far, the precious metal with which it was cast made it a bell like no other.  The hint of a gust of wind would cause it to reverberate in a melodious symphony of tintinnabulations.  At dawn, its joyous chimes that traveled resonant across vast distances roused the people from their sleep and beckoned the faithful to congress with their Great Maker.  At dusk, it tolled plaintively and signaled the end of the day's toil, a welcome exhortation for their surrender to relaxation and rest.  Like the tabios or sinarapan, it blessed their lives' various occasions; from momentous births, through happy marital unions and to the poignant, inevitable deaths of loved ones.

The town's riches and good fortune, spread wide by word of mouth, soon reached the ears of a wily Moro Sultan.  Ancillary to a planned pillage, this Sultan sent a band of marauding pirates to Buhi on an errand of strategy and reconnaissance.   From their remote shores, across waters rendered perilous by typhoons in the season of the monsoon, the pirates set sail on their swift vintas for a week until they sighted the coastal town of Tabacco.  From there, three scouts trekked, come rain or shine, to the mountains of Tiwi until, off Horoan, they crossed into the Buhi hinterlands.

Fealty to the nefarious ends of their Sultan's impending campaign spurred the scouts to start their covert inquiries at the Sitio of Kaubasan.  Correctly sensing them to be spies and divining their mission, however, the inhabitants of the place advised the scouts to be afraid and to go immediately back to the place from whence they came.  Warned that the people of Buhi were strong, giant-like beings that consumed hundreds of fish by the mouthful, the scouts hastily retreated and reported the folly and futility of the intended plunder to their Sultan.

Alas, the town's reprieve did not last for long.  The tale the scouts were told was eventually discovered to be the clever ruse that it was, an oft-repeated yarn which simply alluded to the Buhi-nons' fondness for tabios or sinarapan.  Upon learning how his plans were thus foiled, the Sultan angrily organized his armed troops and plotted a pillage more arrant and decisive than their usual wont. The clang of their weapons and the din of their blood-curdling war cries struck instant fear into the hearts of the people caught in the malevolent swath they cut over land and sea.

Alarmed by news of the foes' approach, the Buhi-nons were summoned by the frenetic pealing of their golden bell to an emergency assembly.  To the twin hills of Busay and Malangkaw the children and the elderly were dispatched, along with cherished family possessions. To save the town's most precious asset from pelf and plunder, the elders decided to remove the bell from its lofty perch and to pitch it temporarily into an outlying mountain lake.  With a long abaca rope the size of a baby’s leg, two rows of ten men laboriously tugged the golden bell through rough and perilous terrain until, exhausted yet elated, they reached the mossy banks of said tributary lake.

Unbeknown to the townfolks, however, the mountain lake was an enchanted one, the habitat of fearsome faeries as beautiful as they were powerful.  From the deepest recesses of their glassy lair, their long tresses floating in the water like silken strands of ebony thread, they expectantly watched the undulating figures of town’s menfolk huffing and puffing as they swam to the middle lake with the golden bell in tow.  When the men finally decided to release it, the bell was gladly received by the faeries who, in silent consensus, irrevocably claimed it for their own.

His quest for the golden bell thus foiled, the Sultan and his minions left to futher their plunder elsewhere.  Enveloped in layer after layer of sprightly spell, it is said that that the golden bell remains in the faeries' custody to this very day.  Through the years, various means to retrieve the bell, upon news of sightings of its abaca cord during clear days, have been attempted by brave and enterprising bands, all to no avail.  These men uniformly report that the skies around the lake would suddenly darken and heavy rain, accompanied by thunder and lightning, all but made their enterprise impossible.  It is from the verb bontog in the local vernacular, meaning to cast, pitch or drop into, that the mountain lake earned its present name, Pamuntugan.

August 22: Pa's Birthday

As it is our father's birthday today, I thought of reproducing the bio-data I found among his files after he died.  As a self-made document usually accompanying an application, a resume is, I think, the most reflective of how a person wants to be best viewed by the world.  Written in his medium-sized, angular and deeply impressed script, here is how our father placed, so to speak, his best foot forward ...

 VIVENCIO ATUTUBO y JUAREZ

PERSONAL DATA: - Born on August 22, 1921 in Sta. Elena, Buhi, Camarines Sur; married to Maria T. Gascon, a public school teacher, and with whom he has seven (7) children, four girls and three boys.

EDUCATIONAL DATA: Finished his elementary education at the Buhi Elementary School in 1936 with honors; graduated high school from UNC (University of Nueva Caceres) in 1950 as an honored student; obtained the degree of Bachelor of Laws (Ll.B) from the UNC in 1957.  Throughout his college education, he was a working and self-supporting student.

EMPLOYMENT DATA: Contract and Service Clerk, Bicol Electric Co., Naga City (1954-1957); Chief of Police, Buhi, Camarines Sur (1960-1963) during the encumbency of Ex-Mayor Atty. Francisco C. Mendizabal; Provincial Guard, Camarines Sur Provincial Jail, Naga City (January to December 1964), Technical Assistant, Camarines Sur Provincial Governor's Office (1965-1967); Deputy Chief of Police, Buhi, Camarines Sur (1968); Municipal Secretary, Buhi, Camarines Sur (1969); Chief of Police, Buhi, Camarines Sur (1970 up to the present); NAPOLCOM Instructor, Bicol Regional Police Academy, Legaspi City (1971-1972)


MISCELLANEOUS DATA: Passed the Chief of Police (MUN) Exams on November 23, 1963; President, Student Government (UNC High School Department, 1949-1950); President, UNC Supreme Student Government (1954); President, UNC Dramatic Club (1953); President, UNC Oratorical and Debating Club (1954); Equity Board Commissioner, UNC Student Government (1955); President, UNC Federal Party (1952-1957); Member, Filipiniana Research Society (1951-1956).  Received the following awards when he was a student: UNC Best Debater (1951); 1st Prize Winning Poem (In English, 1951); 1st Prize Winning Pem (In Pilipino, 1952); Silver Medalist, UNC Annual Inter-Collegiate Oratorical Contest (1953)

The Life and Times of St. Francis of Assisi

Our hometown has two Franciscans as patron saints – St. Anthony of Padua and the founder of the order himself, St. Francis of Assissi.  It is in honor of St. Francis that the town’s fiesta on the 25^th of May is celebrated every year. With the encouragement of the town’s then Parish Priest, Monsignor Reganit, our father wrote the poem I have reproduced below.  It was written in 1974 and, based on his notes, was finished on September 29 of the same year.  It was published soon thereafter, complete with the obligatory Imprimatur and Nihil Obstat from then Nueva Caceres Archbishop, Monsignor Teofisto Alberto.

I’m sure I have a copy of it somewhere in my files, but for now, let me tell you that the poem was published in slim booklet form with the dimension of a folded long-sized bond paper.  I don’t know how many were made, but I recall that a number were printed on white paper, with the rest on brownish newsprint.  The cover featured the drawing of a dove – the Paraclete, I would presume – on which were superimposed the poem’s title and its author.  One Penafrancia celebration, while I was in High School at the Holy Rosary Minor Seminary in Naga City, I saw copies of the poem being sold alongside novenas, rosaries, medals and other religious tokens in one of those makeshift stores on the churchyard of the Naga Cathedral.  I doubt very much that our father even earned a cent from it, but I guess it was recompense enough to see the obvious pride our mother had in giving copies of this poem to a some friends and acquaintances who came a-visiting our home during fiestas.

At 83 stanzas, it is our father’s longest poem.  Following a style that must have been common for works of this kind in his younger days, our father starts with an invocation for divine help and ends with a plea for the reader not to scoff at the humble effort.  It traces the birth of St. Francis to an affluent mercantile family in Assisi, his dissipated youth, his stint as a soldier and the ailment that led to his dramatic conversion.  It goes on to recount the saint’s renunciation of worldly goods, his total embrace of the mendicant ideal, his tireless mission to rebuild churches in his native land and his foundation of the religious order that bears his name.  It also contains an account of his famous regard for creatures big and small, his reaction to the division among his friars about the vow of poverty, his receipt of the stigmata, his death and eventual canonization.

Time and finances permitting, I hope to be able to publish this poem in limited edition to give to each one of you, using the paintings that accompany it in this blog.  This most charismatic of saints was painted by a host of artists – from El Greco to Zurbaran (the ones I used for this post) – but for Papa's poem, I used those rendered by Giotto de Bondone, an early Italian master.  Aside from their number which suits my wish for uniformity, I like the church fresco-feel these paintings exude.

Buhay Asin Agi-Agi Ni San Francisco De Assissi

Ginibong Verso Ni

Vivencio J. Atutubo

        O dios Hadeng kaglalang nin langit patin kinaban

akong ining tinubos mo paghomari na tabanganan,

manoltol kong ikasurat sa Versong may kagayonan

Buhay asin Agi-afi ni San Franciscong paladan.

        Kan Onse Ochenta y Uno sa Banwaan nin Assisi

sakop nin Umbria, Italya, namundag sarong Sisne,

na nginaranan FRANCISCO nin magurang niyang humilde

ginono sa Fransang Nasyon ngaran na kawili-wili.

        Ngaran Pedro Bernardone kan Ama na namomotan

Asin Pica an pangaran kan Ina na mabooton,

negosyo an hanap-buhay kan sinabi nang mag-agom

na lalong umenasenso kan magka-aki nang bogtong.

        Asin desde kan aki pa ini nganing si Francisco

sa linya nin Poesiya may natural nang talent,

mamomoton sa Musika asin sosyales na grupo

y mantang aki mayaman kuyog gabos na kapricho.

        Huli sa masyadong yaman kan Familya Bernardone

an pag-gastos sa amigo ni Francisco di masabi,

anan gabos kaogmahan an buhay niya aldaw banggi

barkada niya nagdadakul sa apresyong labi-labi.

 

       Alagad ta sarong aldaw mga tauo na alarmar

kan biglang pagkakaigwa nin mangirhat na labanan,

si Francisco asin dakul na parehong kabataan

naapod maging soldados magdefender kan banwaan.

        Di masabi an pagmondo kan magurang ni Francisco

kan siya magpaaram na lumaog bilang soldado,

pero mantang obligasyon nin gaboy na Siyudadano

magurang niya tominogot dahil sa kawsang Sagrado.

        Pagkatapos na handa na an Armada na lumaban

sinda ipinagsobol nang sumagupa kan kaiwal,

 Armada nin Perigiano tolos ninda na hinampang

Pinonan an sarong Guerrang makakatakot pagmasdan.

        Nagpahiling nganing gayo Armadang Italyano

isog, bagsik asin valor sa pakilaban sa kampo,

pero pagkatapos kan Guerra iyong nagin viktoryoso

an kalaban na hinampang Armada nin Perugiano.

        Saro sa nangagkabihag an soldadong si Francisco

linaog sinda sa karsel bilang mga presonero,

pero minsan sarong bihag maogmahon siyang gayo

hanggan paluwason sinda sa mamondong kalaboso.

        Kan sinda magbalik na sa Assisi na banwaan

si Francisco iyo naman si saiyang pagkahelang,

si Pica na saiyang Ina maigot siyang inataman

aldaw banggi mayong ontok di siya pinabayaan.

        Sa panahon na solo siya sa kuwartong namomogtakan

panluluya, pagka-uyam saiyang namamatean,

huli ta sa pagkatauo niyang garo mayong pupuntahan

nag-isip siya na magbago nin dalan na dudumanan.

        Alagad kan maomayan ini ngani si Francisco

nalingawan si pangako nagbalik sa dating bisyo,

anan naman kaogmahan asin sobra-sobrang gasto

kada aldaw asin banggi demasyado an kapricho.

        Pero tanganing masonod ang maimbod na pag-mawot

sa pagkabuhay military naglaom siyang makaabot,

sa Apulia na tanganing magin sarong nobleng tanod

alagad sa Espoleta napahelang siya nanggayod.

        Asin duranteng may helang ini naman si Francisco

buminalik sa saiya an pag-isip na magbago,

nagmawot siyang maomayan asin magreformang gayo

kaya pinonan nang hapot buhay man sana niya mismo.

         Sayangon ko lamang baga an sakuyang kabataan

sa paghanap solamente kaogmahan sa kinaban,

bako daw an mas marhay an dangogon ko na ngonyan

an voses na nag-aapod sa paggibong kabanalan?

        Asin sa momentong idto igwang voses na nagtaram

si Francisco pinaghapot ngaya pagsabi daw ngonyan,

kon si-isay makatao nin dakulang karahayan

an amo o an Esklavo? an pobre o an mayaman?

        Si Francisco ay nabigla sa siring na kahapotan

kaya saiyang pinaghanap kon si-isay si nagtaram,

asin kan mayong nahiling siya pighapot na naman

si-isay ngaya Francisco an saimong ngangaranan?

        An Amo asin Mayaman iyong simbag ni Francisco

asin ta sa pagkatapos nakadangog siya otro,

ngaya solamente an Diyos na mayamanon na gayo

asin an tunay na Amo na mayo nin kapareho.

        Pero a pensar kaiyan iyo ngayang pigtawan mo

nin enot na pagreparo idto ngayang mga tauo,

na mga esklavo lamang asin mga alabado

sa tataramon na ini si Francisco konvensido.

        Kan saiyang hinagad sa satuyang Kagurangnan

kon anong dapat gibohon siya man logod tokdoan,

magbalik ka sa Nasyon mo, sabi kan voses na naman

ta an dapat mong gibohon gibohon duman mo maaraman.

        Kan si voses omontok na nanindogan nang totoo

na makusog niyang pagtobod ini ngani si Francisco,

mabuhay sa pagkamoot sa paagi nin servisyo

sa kapwa komo bilag taga-sunod ni Kristo.

        Padagos niyang tinalikdan Guerra asin ralabanan

asin tolos na nagbalik sa Assisi niyang banwaan,

por ultimo nagbangkete asin pinag-invitaran

si gabos niyang ka-amigo asin dating kaibahan.

        Sa tanaw kaidtong boda napagmasdan si Francisco

na siya iba nang marhay sa gabos niyang ka-amigo,

Espiritu y Divino an sa giromdom niyang gayo

kaya siya di naggirong, di naghiro na totoo.

        Amigos niya nagsaboot na babae an dahilan

kan silensiyo ni Francisco na saindang napagmasdan,

y kan hapoton nagsimbag na totoo ngaya iyan

La Senorita Pobresay, magayonon y mayaman.

         Mga aldaw na nagsonod ginamit pagsolo-solo

pagpangadie aro-aldaw iyong firmeng ginigibo,

pagkatapos isinonod an sa kapwa magservisyo

mabuhay sa pagkamoot sa gabos na mga tauo.

        Sa saro niyang paglalakaw nakahiling siyang leproso

sa masyadong katakotan napasibog siyang gayo,

pagkatapos naisip niyang sala si saiyang gibo

huling dapat niyang tabangan kutana an tauong idto.

        Hinale an pagkatakot asin saiyang dinolok

leprosong nagkakaipo kan tabang niya pagkamoot,

kuwarta niyang darodara lubos niyang ilinimos

dagos siyang luminohod huminadok pa sa kamot.

        Asin kan siya makaabot na duman sa Siyudad nin Roma

kadakul na alabado an saiyang napagkita,

saro kaidto rinanihan asin dagos hinuba niya

pang-ibabaw niyang gubing ilinimos niyang sadya.

        Dagos siyang ominayon sa gabos na alabado

kayamanan kan Ama niya piglilimos niyang gayo,

sa mga kinapobrehan y nagkakaipo

patin mga naghehelang saiyang pig-asikaso.

         Sa sikreto pigtatao sana ngani ni Francisco

an kuwarta kana Ama niya sa gabos na pobreng tauo,

alagad ta di naghaloy naaraman ngani idto

na iyong kinahandal kan Ama niyang si Pedro.

        Asin siya pinagsabihan kana ma niyang namomotan

pagtao mo kan yaman ta dai ko maintiendehan,

si Francisco sominimbag na ngaya Ama kong mahal

pagtabang ta kaipuhan gabos n kinapobrehan.

        Dagos ngani na inalok ni Francisco na omiba

ki Obispo Guido Secundi kan Assisi nganing banwa,

sa presensiya kan Monsenyor pinagdisheridar siya

asin hinagad ni Pedro kayamanan makavuelta.

        Minandahan kan Obispo ini ngani si Francisco

na gabos niyang ivuelta an dapat sadiring gayo,

kan Ama niyang namomotan na mamondo nganing husto

kan pagpierdeng di masabi asin salang naginibo.

        Si Francisco sominimbag na ngaya po Kamahalan

gabos na sakong sadiri sakong ibivueltang anan,

sagkod gabos na sadiri kana ma kong namomotan

patin ining sakong sulot na gubing sa hawak ngonyan.

        Tolos ngani na hinuba ni Francisco an gubing niya

asin dagos itinao sa Obispo inintrega,

pagkatapos mientras huba inatubang idtong duwa

y sa matagas na voses siya ngani nagdeklara.

        Pagdangog po ngaya kamo ngani na maintiendehan

ta sagkod po ngaya ngonyan sakuyang ginagalangan,

asin sakong minimidbid an Ama kong namomotan

na si Pedro Bernardone bilang sakuyang magurang.

        Magpoon na ngaya nonyan tunay ko nang sasambiton

an katagang "Ama Niyamo" para sa Diyos na langitnon,

sa saiya an buhay ko'y gabos kong aspirasyon

tinatao kong talaga sagkod sa mahabang panahon.

  

        Sa siring na kamogtakan an Obispo ay naherak

Tinawan siyang simpleng gubing na pansulot niya sa hawak,

Inako man ni Francisco asin ta nagpasalamat

Puso panong kaogmahan kan buhay niyang daing sukat.

        Maka-dagang gai-gawi y mga pagsasadiri

hinale na ni Francisco an gabos na mga ini,

sa buhay na niya na tanganing bulanos na an pagservi

sa Diyos na Kagurangnan magpangadie aldaw banggi.

        Sadiring pagdidisiplina asin mga kontemplasyon

an ginibo ni Francisco sa gabos niyang panahon,

pagservi sa mga tauo sinadya niyang padagoson

lalo sa kinapobrehan, nagkakaipo kanayon.

        Sa saiyang pakilimos bilang sarong alabado

kadakul an nakamidbid sa saiya nganing gayo,

y kon kaya mientras igwang nagngangalas ki Francisco

igwa man nin nagngingisi na may kaibang insulto.

        Asin bako sana iyan an saiyang pinagtios

na pagngisi, pag-insulto asin sobrang pagmemenos,

dinadaklag pa siyang laboy pero tinios niya gabos

tanganing madisiplina an buhay niyang padagos.

        Una vez igwang nangyari sa saiyang paglilibot

inabangan siyang gayo nin mga tauong marompot,

na anan mga mahabon na gusto lang madukot

kuwarta sa saiyang hawak kaya siya pinagpikot.

        Alagad ta mayong kuwarta na nakua saiya

kaya siya pinaghapot kon si-isay siya baga,

sominimbag si Francisco na Mensajero daa siya

nin sarong dakulang Hade y poderosong Monarka.

        Mahahabon nagsaboot na siya ay naloloko

kaya sa kali itinoldang ini ngani si Francisco,

dagos siyang binayaan kaidtong mga malolobo

y kan nagbuhat nagdagos kan lakaw niyang gayo.

        Sa paglakaw nagkakanta nin pag-omaw, pagkamoot

sa Diyos na poderoso asin Hadeng masoripot,

Simbahan nin San Damian kan saiya na maabot

inisip na ipahaman iyo niyang nagin mawot.

        Na minsan mayo an tabang finansyial kan Ama niya

giraray siyang nakikilimos makadamot nin ayuda,

asin mantang batid niyang kukulangon siyang kuwarta

sinabi na minsan bato pwedeng ikatabang ngaya.

        Saro, duwa, tolong bato ngaya nindong ikatao

tatawan man kamo nin Diyos nin korespondiyenteng premyo,

huli kaiyan si kagabsan napahiro ni Francisco

Simbahan ni San Damian ay nahaman nganing gayo.

        Pagkatapos pinatindog an Santuaryo ni San Pedro

pagkalaog ngani sa banwaan nin Assisi ngani mismo,

dangan naman isinonod an kapilya sa Subasio

ni Virgen de los Angeles pinagpahirahay man idto.

        Si Francisco di nagtonong hanggan gabos na simbahan

sa bilog niyang Probinsiya saiyang ikinapahaman,

y mantang si mga tauo sige man an taong tabang

kamawotan ni Francisco sadyan nakoyog na anan.

        An maogmang pagkamoot sa Diyos ngani ni Francisco

malipotok na pagtabang, pag-tios pang maka-Kristo,

iyo an nakaparani kan dajul na mga tauo

sa saiya na tumabang asin dumanay na gayo.

        Si pigformang piling grupong sadit sana ni Francisco

pinag-isip niyang matawan nin Bendisyon nganing gayo,

siring man kan aprobasyon o pag-oyon na totoo

kan banal na Santo Papang pamayo nin Kristiyanismo.

        Kaya kan Abril Diyes y Seis, taon Mil Dos Cientos Nueve

grupong idto nagka-oyon na mag-gubing nin firme,

nin maloag sanang bado asin kon paghilingon simple

na hale sa telang Sako sinsilyo pero desente.

        Dangan sinda naglakaw na pasiring ngani sa Roma

asin duman pag-arabot tinabangan tolos sinda,

ni Monsenyor Juan Cardinal kan San Pablo na talaga

asin Obispo Secundi kan Assisi man na banwa.

        Sa paghagad kan pag-oyon nin mahal na Santo Papa

na an bago nindang orden magin autorizado na,

Papa Honorio Tercero dai naman nag-abala

Franciscanong pagkabuhay pig-aprobahan nganing sadya.

        Primer Ministro Heneral inginaran ki Francisco

kan Mahal na Santo Papa nin saiya nganing grupo,

asin dangan pagkatapos tinaasan siyang ranggo

sinabitan siyang Orden na magin nang Decano.

        Minsan dakul nagin Padi kan saiyang pag-iriba

si Francisco nagpahunod asin tuyong nagsayoma,

di nahaloy naaraman Franciscanong grupo niya

sa gaggibong karahayan nagin bantog na talaga.

        Paghale ninda sa Roma tolos na nindang pinonan

paghulit sa mga tauo maparani sa simbahan,

y kan ngani marisa na gibo nindang karahayan

Italyanong populasyon akseptado sindang anan.

        Kan taon Mil Dos Cientos Dies kadakul na mga tauo

An naparani sa Diyos kaidtong mga Franciscano,

Sa paaginin paghulit asin marhay na ejemplo

Kan simple na pagkabuhay sa ibabaw kaining mundo.

        Asin pigkonsiderar pa kainiho ni Francisco

Gabos na mga linalang bilang tugang niyang gayo,

Aldaw, Bulan, Doros y Tubig y nabubuhay sa Muno

Pig-alok na magkanta nin kaomawan ki Kristo.

        May dakula pang respeto ini ngani si Francisco

sa nakikitang paglibot o bilog na Universo,

huling por medyo kaini nakita nya y nabisto

Imagen nin Kagurangnan, gabos sa Mundo kaggibo.

        Kadakul na mga Himno an saiyang pigsurat

aqrog kan komposo niyang pag-omaw na daing sukat,

kan gabos na nabubuhay nagsa-daga o sa dagat

sagkod tugang niyang Aldaw may kanta siyang pinagwalat.

        Kaya minsan mga hayop na mabangis na hinanyog

tataramon ni Francisco iyo nindang dinadangog,

y kon ini mangyayari huling siya makinuyog

pagtratar na garong tugang y sa malumbay na tingog.

        Taon Mil Dos Cientos Veinte nagka-igwa nin pagluya

pagtubod kan Franciscano sa buhay na simple sana,

kaya tolos nang pinonan pagmawot na magkaigwa

mga Konventong sadiri na pag-eestaran ninda.

         Pangyayari nganing ini dai nanggad matolerar

ni Francisco kaya ngani nag-isip nang mag-ivitar,

puwesto niyang kinakaptan bilang Ministrong Heneral

sa ki Pedro de Catana ipinagwalat niyang tunay.

        Pagkatapos ki Elias sadya nganing ibinalyo

poder na pag-administrar kan grupo nin Franciscano,

para mientras si Francisco maogmahon na totoo

sa solo niyang pangadie y pagkontemplar na gayo.

        Sa apod Carcering Harong duman sa Monte Alverno

dati-dating nagpupunta ngani ini si Francisco,

saro kaiyan magfiesta kan Mahal na Krus ni Kristo

fecha Septiyembre Catorce, Mild Dos Cientos Veinte Cuatro.

        Milagrosong insidente nangyari sa buhay niya

durante siyang nagtitindog y nangangadieng talaga,

an nakapakong si Kristo saiya ay nagpakita

sa momento nganing idtong nagsosolo-solo siya.

        Pagkahale kaidtong vision hawak niya ay nagka-igwa na

Limang nagdudong lugag ni Kristong Kagurangnan ta,

huli kaidto si Francisco labing kulog tinios niya

sa bilog na duwang taon na siya binubuhay pa.

        Salud niya siring man luway-luway nang nagluya

paghiling na nagdidiklom sabay na tinitios pa,

kaya ngani kan may Frayleng saiya ay nagvisita

pinagsabihan siyang mangadie nganing bumajar an dusa.

        Sominimbag si Francisco kon bakong aram ko ngaya

an simple asin sincerong razon mo sa pagdeklara,

kan saimo na sinabi habo kong makarani ka

huling pinagdududaran mo si Amang Diyos na talaga.

        Pagkatapos lominaob sa daga na si Francisco

dagos siyang nag-agrangay na ngaya kagurangnan ko,

ako nagpapasalamat nin dakula sa saimo

kan gabos kong kasakitan na pigtitios sa Mundo.

        Dagdagi pa Kagurangnan an sakuyang tinitios

asin minsan Gatos kadoble aakoon kop o gabos,

bastang saimong kagustohan nakatalagang padagos

an hamak na sakong buhay dolot ko saimong bolanos.

        Kan si saiyang pagkagadan harani na nganing marhay

aram niya ining gayo sa bilog niyang pagkabuhay,

grupo niyang Franciscano pinagpaisi nang tunay

kan ultimong mawot niya na mangyari sa dayaday.

        Hinagad pang darhon siya sa Porciunculang Simbahan

na yaon sa kapatagan kan Assisi na Banwaan,

kan fecha Dos de Octubre saiya nang idiniktar

an ultimong Testamento y saiyang kamawotan.

        Kinaagahan kaidto renisibe na niyang gayo

an dapat na kamtan na ultimong Sakramento,

pagkatapos nagbendisyon sa mga Frayleng ka-grupo

bilang tanda kan saiyang pagtalikod nang totoo.

        Pagkatapos kan bendisyon naghuba na kan habito

asin iyong isinolot gubing na patos nin abo,

siring man alikabok tanda an an tauo

diyan siya huminale, diyan siya mapuling gayo.

        Kan nagrarani nang gayo si saiyangpagkagadan

Krisifiyo iyo na niyang firmeng tinotorohokan,

para mientras si rayaon mga Frayleng kaibahan

Himnos niyang pinagsurat siya pinagbabasahan.

        Dangan iyong pagka-utsi kainiho ki Francisco

edad kan siya magadan seradong Cuarenta y Sinco,

bulan, fecha asin taon iyo an Octuble Cuatro

Mil Dos Cientos Veinte Seis, an pangyari nganing idto.

        Ribo-ribo an namondo kan saiyang pagka-gadan

huling ini si Francisco Frayleng pano nin karahayan,

y kan siya ilinobong kadakul si nagdaralaw

duman san a namomogtakan kan mamondo niyang lolobngan.

        Tara kan Julo Dies y Seis, Mil Dos Cientos Veinte Ocho

pigproklamar sarong Santo ini ngani si Francisco,

si Papa Gregorio Nueve pamayo kan Kristiyanismo

sa enterong Nasyon digdi sa bilog na Mundo.

        Asis sosog sa tradisyon an ideya kan Navidad

o Belen na binobogtak sa mga Altar ta nanggad,

kon minaabot an Pasko aldaw nin Diyos pagkamundag

gominikan ki San Francisco de Assisi na mapalad.

        Sagkod n asana digdi o tugang kong nagbabasa

ining versong ginibo ko hare man po pagbasanga,

na tanganing makasabwag sa maga tauong gabos na

an pagdalan sa Historya ni SAN FRANCISCONG patron ta.

Septiembre 29, 1974

Sta. Elena, Buhi, Camarines Sur